Vi-rút hợp bào hô hấp (RSV) là một loại vi-rút dễ lây lan và là nguyên nhân hàng đầu gây nhiễm trùng phổi nghiêm trọng ở trẻ nhũ nhi.1,2
Chúng tôi mong muốn đồng hành cùng quý phụ huynh để cung cấp thông tin về cách phòng ngừa và kiểm soát nhiễm RSV để bảo vệ sức khỏe của trẻ.
RSV lây lan như thế nào?
RSV có thể lây lan qua các giọt bắn từ mũi và miệng, được truyền qua ho và hắt hơi, tiếp xúc gần gũi như ôm, hôn.3
Nhiễm RSV có thể gây ra các triệu chứng giống cảm lạnh thông thường.2 Do đó, nhiều người có thể không nhận ra mình đang bị nhiễm RSV, khiến vi-rút dễ dàng lây lan sang người khác.2,4 RSV có thể tồn tại nhiều giờ trên các bề mặt cứng như đồ chơi, nôi cũi và dụng cụ ăn uống. Nếu trẻ chạm vào những bề mặt này rồi đưa tay lên mắt, mũi hoặc miệng, vi-rút có thể xâm nhập vào cơ thể và gây bệnh.2,3
Trẻ thường bị nhiễm RSV ở những nơi như trung tâm giữ trẻ hoặc khu vui chơi, cũng như từ anh chị em lớn hơn đã bị nhiễm vi-rút từ bên ngoài.3
Cách bảo vệ trẻ nhỏ khỏi RSV
Phụ huynh có thể chủ động phòng tránh giảm nguy cơ nhiễm hoặc lây nhiễm RSV cho trẻ, tránh bùng phát thành dịch, bằng cách:
- Bú sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời và tiếp tục bú mẹ đến 2 tuổi
- Ăn dặm đầy đủ nhóm chất
- Vệ sinh tay thường xuyên
- Giữ gìn môi trường sạch sẽ, thoáng mát. Rửa sạch đồ chơi và vệ sinh các bề mặt trẻ hay chạm vào thường xuyên
- Vệ sinh mũi họng, thân thể, rửa tay thường xuyên cho trẻ
- Tránh hôn, thơm, bắt tay trẻ; nên cho trẻ dùng riêng cốc và dụng cụ ăn uống
- Không để trẻ tiếp xúc với khói thuốc lá
- Tiêm chủng phòng ngừa RSV và các biến chứng do RSV. Hãy hỏi ý kiến bác sĩ để được tư vấn việc tiêm phòng cho bé yêu!
Mặc dù đôi khi các trường hợp nhiễm RSV chỉ gây ra triệu chứng nhẹ, các biến chứng2,5 nghiêm trọng có thể tiến triển nhanh chóng và ảnh hưởng đến bất kỳ em bé nào, ngay cả những trẻ sinh đủ tháng và khỏe mạnh.6-12 Vì vậy, việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa để giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm RSV và các biến chứng nặng do RSV là rất quan trọng.
Theo dõi triệu chứng
Trẻ nhiễm RSV cần được theo dõi các dấu hiệu nặng như sau:
- Sốt cao, co giật
- Tím tái
- Bỏ bú, kém ăn
- Thở nhanh, rút lõm lồng ngực
Đối tượng trẻ sơ sinh dưới 3 tháng tuổi hoặc trẻ có bệnh lý nền, cha mẹ cũng nên hết sức lưu ý cho trẻ đi khám sớm để kiểm soát và điều trị kịp thời.
Tuy nhiên, ba mẹ không nên chủ quan với những trẻ khỏe mạnh và không có bệnh lý nền, vì chúng ta không thể đoán trước em bé nào sẽ trở nặng.
RSV có thể ảnh hưởng đến bất kỳ em bé nào, kể cả bé yêu của bạn.
Các biện pháp tiêm phòng hiện đã có sẵn để bảo vệ bé khỏi RSV, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ ngay hôm nay để bảo vệ con bạn tốt hơn.
Kiểm soát bệnh do RSV
Thời gian lây nhiễm của RSV
Một người mắc bệnh do RSV có thể lây lan vi-rút cho người khác trước khi xuất hiện triệu chứng.3
Thông thường, người bệnh có khả năng lây lan vi-rút trong khoảng 3 đến 8 ngày, nhưng một số em bé có thể có thời gian lây nhiễm lên đến 4 tuần, ngay cả khi các triệu chứng đã biến mất.3
Tham chiếu từ Eiland L. 2009 and the Centers for Disease Control and Prevention (CDC).
Nếu bạn đang lo lắng về sức khỏe của trẻ, hãy tìm lời khuyên từ các Chuyên gia y tế để bảo vệ trẻ khỏi RSV.
Lưu ý: Đây là mô phỏng về diễn tiến bệnh do RSV. Tuy nhiên, thời gian và triệu chứng có thể khác nhau giữa các em bé.
Các biện pháp giảm triệu chứng liên quan đến RSV tại nhà.
Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC).14
Thuốc kháng vi-rút để chống nhiễm trùng không được khuyến cáo sử dụng thường xuyên. Đa phần các trường hợp nhiễm RSV sẽ tự khỏi trong vòng một đến hai tuần. Tuy nhiên, RSV vẫn có thể gây ra bệnh nghiêm trọng trong nhiều trường hợp.14
Thực hiện các bước sau để giảm triệu chứng:14
- Kiểm soát cơn sốt và cơn đau bằng thuốc giảm sốt và giảm đau không kê đơn, chẳng hạn như acetaminophen (không cho trẻ uống aspirin)*. Tuy nhiên, mọi việc quyết định dùng thuốc cần được sự tư vấn từ Chuyên gia y tế.
- Uống đủ nước. Việc uống đủ nước là rất quan trọng đối với bệnh nhân bị nhiễm RSV để ngăn ngừa mất nước.
- Hãy xin ý kiến của bác sĩ trước khi cho trẻ uống thuốc điều trị cảm lạnh không kê đơn. Một số thuốc có chứa thành phần không tốt cho trẻ em.
Liên lạc hoặc tới ngay các trung tâm y tế nếu trẻ gặp khó khăn khi hô hấp, không uống đủ nước hoặc các triệu chứng ngày càng nặng thêm.
* Đọc kỹ tờ hướng dẫn sử dụng trên bao bì và làm theo hướng dẫn trước khi cho trẻ uống bất kỳ loại thuốc nào.
Hãy trao đổi với dược sĩ hoặc bác sĩ để được tư vấn về cách sử dụng thuốc cho trẻ.
Thời gian cách ly khi nhiễm RSV
Theo Hướng dẫn của CDC Hoa Kỳ, người đang mắc bệnh nhiễm trùng đường hô hấp nói chung (bao gồm cả RSV) cần tạm cách ly và tránh tiếp xúc với người khác cho đến khi hết triệu chứng (ho, sốt...) ít nhất 24 giờ. Trong 5 ngày tiếp theo, tuy có thể quay lại hoạt động bình thường nhưng cần sử dụng thêm một số biện pháp phòng ngừa lây nhiễm như rửa tay, mang khẩu trang...
RSV tồn tại trên các bề mặt đồ dùng trong bao lâu?
RSV có thể tồn tại trên nhiều loại bề mặt khác nhau, bao gồm cả bề mặt cứng và mềm.3 Tuy nhiên, vi-rút này sống lâu hơn trên bề mặt cứng như đồ chơi nhựa so với bề mặt mềm như quần áo.3 Thông thường, RSV sẽ tồn tại từ 4 đến 7 giờ trên các bề mặt hoặc đồ vật.15 Việc duy trì thói quen vệ sinh tốt, chẳng hạn như rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước, và vệ sinh các bề mặt, có thể giúp giảm nguy cơ lây lan RSV hoặc các loại vi-rút khác.15
Mọi người có thể mang mầm bệnh RSV không?
Bất kỳ ai cũng có thể là người mang mầm bệnh RSV trong một thời gian ngắn – tức là họ không có dấu hiệu hoặc triệu chứng của bệnh, nhưng vẫn có thể lây truyền
vi-rút cho người khác.3 Nhìn chung, người lớn có sức khỏe tốt ít có khả năng xuất hiện triệu chứng của RSV hơn so với các nhóm đối tượng có nguy cơ cao
(ví dụ: trẻ sơ sinh và trẻ nhũ nhi, người cao tuổi, những người có hệ miễn dịch suy yếu).16
Tài liệu tham khảo
RSV : Respiratory syncytial virus (Vi-rút hợp bào hô hấp).
1. Chatterjee A et al. Infect Dis Ther 2021; 10: S5–S16.
2. Piedimonte G and Perez MK. Pediatr Rev 2014; 35(12): 519–530.
3. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Symptoms of RSV. Available at: https://www.cdc.gov/rsv/symptoms/. Accessed: September 2024.
4. Coultas JA et al. Thorax 2019; 74(10): 986–993.
5. Smyth RL and Breary SP. Encyclopedia of Respiratory Medicine. Bronchiolitis, Elsevier Ltd. 2006.
6. Demont C et al. BMC Infect Dis 2021; 21(1): 730.
7. Sanchez-Luna M et al. Curr Med Res Opin 2016; 32(4): 693‒698.
8. Kobayashi Y et al. Pediatr Int 2021; 64(1): e14957.
9. Hartmann K et al. J Infect Dis 2022; 226(3): 386‒395.
10. Yu J et al. Emerg Infect Dis 2019; 25(6): 1127‒1135.
11. Thwaites R et al. Eur J Pediatr 2020; 179(5): 791‒799.
12. Arriola C et al. J Pediatric Infect Dis Soc 2020; 9(5): 587–595 (Suppl Appendix).
13. Eiland LS. J Pediatr Pharmacol Ther 2009; 14(2): 75–85.
14. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). How RSV Spreads. Available at: https://www.cdc.gov/rsv/causes/index.html. Accessed: September 2024.
15. UK Health Security Agency. Respiratory syncytial virus (RSV): symptoms, transmission, prevention, treatment, 2021. Available at: https://www.gov.uk/government/publications/respiratory-syncytial-virus-rsv-symptoms-transmission-prevention-treatment. Accessed: September 2024.
16. Kaler J et al. Cureus 2023; 15: e36342.